GEN NEG NWA KI JWIF WI!!
Èske nou te Gen Moun Jwif Ki Nwa? - Jidayis pratike pa kominote ki gen moun nenpòt orijin, ki gen ladan moun ki gen desandan Afriken, tou de nan Lafrik ak nan dyaspora afriken an, ki gen ladan Amerik di Nò, Ewòp, Izrayèl, ak lòt kote.
Egzanp enpòtan nan kominote jwif nwa yo enkli jwif peyi Letiopi ak jwif Afriken-Ameriken ki konvèti oswa moun ki fèt nan yon manman jwif. Men nap jwenn tou apil Jwif kashe nan desandan Koushyen yo, timoun Koush yo.
Sepandan, nou dwe sonje ke Jwif ki ka konsidere kòm Nwa yo te egziste pou pliziè milenè, ak Ziporah (Tzipora) madanm Moiz la, limenm te konsidere kòm youn nan premye jwif nwa yo ki te mansyone nan istwa jwif moun yo.
Nou jwenn sa a mansyone nan Bib la, nan liv Nonb 12:1; li rakonte istwa Miryam ak Arawon ki t ap kalomnye Moyiz paske li te marye ak yon fanm Koushyèn: “Le sa a se kont Tzipora Miryam ak Arawon tap pale, Se li ki te madanm Moyiz la; paske li te yon fanm Koushyen, epi ankò Bib la mansyone Moyiz te marye ak yon fanm Koushyèn".
Ki moun ki te Koush? Dapre Tora a, Koush se te youn nan pitit gason Kam (Ham) yo (Jen. 2:13; 10:6–8; Ezek. 38:5; I Kwon. 1:8–10); Selon tradisyon biblik la tout moun nwa afriken yo, se desandan pitit Koush yo ye.
Jidayis lan te prezan nan Afrik sub-Saharyèn pandan kèk syèk. Kòmanse nan kenzyèm syèk la, Juif ki t ap kouri kite Espay ak Pòtigal nan pèsekisyon an, moun sa yo te fonde ti kominote melanje sou kòt Afrik Lwès la. Te gen tou yon kominote Jwif Nwa ki te ka idantifye pwobableman dorijin Panyòl;
Nou tap jwenn moun sa yo nan Wayòm Lwès Afriken Loango a, jouk nan fen diznevyèm syèk la. Anplis, nan tout kontinan Afrik la, nou tap jwenn kominote jwif; men moun yo pat konnen se jwif yo te ye; yo te gen koutim ak tradisyon jwif; men se moun kolonizatè blan yo ki tap dokimante nèg yo kòm Jwif, nan entèraksyon ant kolonyalis yo, ak Krisyanis yo ak lot sosyete Afriken yo se nan moman sa nèg yo tap vin konprann indantite yo.
Koneksyon ant kolonyalis ak devlopman idantite jwif nan Lafrik di sid te rive premyèman nan etid relijye Sid Afriken David Chidester an 1996.
An 2002, Tudor Parfitt, yon istoryen Britanik, te diskite ke pwodiksyon an nan kominote Jiday yo te fè pati konplèks la. senbyotik ant sosyete Afriken yo, kolonyalis ak Krisyanis ak anplis, li te yon pwodwi nan kolonyalis lwès atravè mond lan, soti nan Nouvel Zeland rive nan Amerik yo. Li te pwodwi anpil egzanp manifestasyon Jidaik ki te egziste nan tout Afrik Sub-Saharyèn nan; tou de pandan ak apre peryòd kolonyal la.
Men gen Nèg Ebre Nwa yo, yon gwoup relijye ki gen manm kap reklame desandans li nan branch fanmi Izrayèl la, men reklamasyon sa a te rejte pa kominote jwif entènasyonal la. Nou pap rekonèt gwoup sa yo kòm jwif, paske yo pa gen okèn resamblans ak Joudayis, se yon gwoup san zistwa, san koutim ak san tradisyon.
Yo pa gen anyen kap indantifye yo. Dapre ekriven ak aktivis Jwif Nwa Otodòks Shais Rishon, mouvman Nwa Ebre Izrayelit la pa fè pati "kominote Jwif Nwa Nòmatif la" ki pratike Jidayis Rabbinik la. Moun sa yo ap pratike yon relijyon ki idantifiab kom krisyanis.
No comments:
Post a Comment